“HD architecten ontwerpt voor de gebruikers”

Senioren- en zorghuisvesting is belangrijk focusgebied

 

‘Wij ontwerpen voor de gebruikers. Voor jullie. Met jullie!’ ,staat onder iedere mail die Martijn Verhagen en Peter Bakker namens HD architecten sturen. Dat uitroepteken is volgens beide architecten veelzeggend. ‘Onze missie is om inspirerende plekken te creëren waar mensen graag willen wonen, werken en zijn,’ legt Verhagen uit. ‘Dat lukt alleen als je de gebruiker centraal zet. Wij willen heel specifiek weten hoe de gebruiker leeft, woont en werkt. Wat is zijn of haar belevingswereld en hoe kunnen we daar een passende fysieke omgeving voor ontwerpen?’ Volgens zijn collega Bakker geldt dat voor álle gebouwen die HD architecten creëert. ‘Kantoren, bedrijfsgebouwen, woningen… Ieder ontwerpproces begint met een inventarisatie van de wensen, gewoonten en behoeften van de gebruikers. Dat geldt vooral voor senioren- en zorghuisvesting, een van onze primaire focusgebieden.’

 

 

Verhagen: ‘Ja, dat vinden we belangrijk. Door de toenemende vergrijzing neemt de vraag naar passende woonvormen voor zowel vitale als kwetsbare ouderen toe. Aan de ene kant is er een groep ouderen die steeds langer vitaal blijft, aan de andere kant neemt onder andere het aantal ouderen met dementie toe: de verwachting is dat er in 2050 in Nederland meer dan een half miljoen mensen met dementie zijn.’

Bakker: ‘De complexiteit en urgentie van de opgave wordt vergroot door de toenemende vereenzaming, de afname van het aantal mantelzorgers en zorgprofessionals en betaalbaarheid van de zorg die onder druk staat. Binnen het vastgoed is senioren- en zorgvastgoed bij uitstek een discipline waarin je als architectenbureau het verschil kunt maken, in samenspel met de toekomstige gebruikers en vastgoedprofessionals als de ontwikkelaar, belegger, bouwer en de gemeente.’

Verhagen: ‘Het is een opgave die ons op het lijf geschreven is. We kunnen er onze passie, eigen identiteit en creativiteit in kwijt, met een team waarin alle benodigde disciplines aanwezig zijn. En dat gebruik kan maken van alle kennis en ervaring die binnen HD Groep aanwezig is, op gebieden als projectontwikkeling, engineering en projectmanagement.’

 

 

Verhagen: ‘Nee, daar doen we specifiek onderzoek naar. Met kennis vanuit de neurowetenschappen in combinatie met ‘evidence based practice’, zie je de expertise die dat oplevert bijvoorbeeld terug in de architectuur en inrichting van Zorgvilla Blaricum, die binnenkort wordt gebouwd, én Zorgvilla Hillegersberg in Rotterdam, een van onze recente projecten. Mensen met dementie kunnen hun leven daar prettig en waardig voortzetten, omdat de huiselijke inrichting en indeling van hun zorgappartement voor hen intuïtief herkenbaar zijn. Dat geldt zeker ook voor de gemeenschappelijke woonruimten die de bewoners met elkaar delen. Architectuur is een manier om zintuigelijke prikkels te reguleren en het gedrag van mensen met dementie te beïnvloeden, in dit geval met een aantoonbaar gunstige leefomgeving met hoge levenskwaliteit voor mensen met dementie als resultaat. Dat was ook de wens van zorgverlener Martha Flora, de opdrachtgever van Zorgvilla Hillegersberg. Een ander goed voorbeeld, met veel raakvlakken, is Revalidatiehotel Intermezzo in Rotterdam. In opdracht van Laurens hebben we een hotel met 160 kamers ontworpen waarin ouderen kunnen revalideren. Het hotelconcept stond voorop, maar de uitstraling en het klimaat zijn gastvrij en therapeutisch. De ontwerpthema’s fysiek, mentaal en sociaal welbevinden vormden de basis voor excellente geriatrische revalidatiezorg. En het werkt: gebruikers van het prijswinnende ontwerp roemen de ‘helende werking’ van het gebouw.’

Bakker: ‘En zorgverleners prijzen de functionaliteit, een ander essentieel onderdeel van zorgvastgoed. In de gebouwen die wij ontwerpen moeten zorgprofessionals efficiënt en prettig kunnen werken. Ook op dat gebied zijn we voortdurend bezig onze ideeën en ontwerpen te verbeteren en wetenschappelijk te onderbouwen, in nauwe samenwerking met kennispartners als ZorgSaamWonen, KenniZ en Hogeschool Utrecht.’

 

 

Bakker: ‘Absoluut. Er is al veel onderzoek gedaan naar een gezonde leefomgeving voor vitale ouderen die langer thuis blijven wonen, maar architecten, ontwikkelaars, stedenbouwers en bestuurders doen daar nog te weinig mee. Een goede exponent van onze visie op seniorenhuisvesting is Mirtehof in Zeist, een ouderenzorginstelling uit de jaren zeventig dat door ons is gerevitaliseerd. Op de verdiepingen wonen nog steeds ouderen met een zorgvraag, maar op de begane grond hebben we zelfstandige huurwoningen voor vitale ouderen gerealiseerd. Voor hen is het een geruststellende gedachte dat er zorg nabij is, als ze die later nodig hebben. En de dynamiek en levendigheid die zij met zich meebrengen, heeft een positieve invloed op de kwetsbare ouderen . Die ‘gezonde mix’ van verschillende doelgroepen, jong en oud en vitaal en met een zorgvraag, komt ook terug bij een grootschalig project in Rotterdam, dat ook veel mogelijkheden biedt om ouderen te stimuleren zo veel en zo lang mogelijk te blijven bewegen en sporten.’

Verhagen: ‘Voor al onze ontwerpen geldt dat we waar mogelijk aantakken op bestaande routes en voorzieningen. Dat is per definitie binnenstedelijk. En vaak is er sprake van een transformatie van bestaand vastgoed, dat we dankzij een nieuwe invulling op het gebied van de huisvesting van vitale en/of kwetsbare ouderen aan een waardevol tweede leven helpen.’

Bakker: ‘Of het nu om nieuwbouw of transformatie gaat, ons werk begint met goed luisteren. Naar de verhalen van de toekomstige gebruikers. Hoe willen ze wonen? En bij zorgverleners: hoe kunnen ze hun werk zo goed mogelijk doen? De duurzame huisvesting van zowel vitale ouderen als ouderen met een zorgvraag is een van de grote uitdagingen van dit moment, in kwantitatief en in kwalitatief opzicht, en het is fantastisch om daar als HD architecten een substantiële bijdrage aan te kunnen leveren.’

 

---

Verhagen: ‘Architectuur. Ontwerpen voor dementie. Architectuur is een taal, een manier om prikkels te reguleren. Om die reden heb ik ook een passie voor films, voor de manier waarop ze zijn gemaakt.’

Bakker: ‘De mens. Wat beweegt ze? Wat verlangt ze? En dat vervolgens vertalen naar een ontwerp, dat boeit me mateloos.’

 

Bakker: ‘Ik ben creatief, werk graag met mijn handen. Houtbewerking bijvoorbeeld. En in de schuur staat een draaischijf, zodat ik ook van klei voorwerpen kan maken.’

Verhagen: ‘Ik ben een denker, een analyticus. Dat houdt nooit op, ik word wel eens moe van mezelf.’

 

Verhagen: ‘Gerrit Rietveld. Van meubelmaker tot architect, net als ik. Bovendien: ik hou van stoelen.’

Bakker: ‘De Zwitserse architect Peter Zumthor, vanwege zijn intuïtieve manier van ontwerpen.’

 

Bakker: ‘Hiken. De natuur in, hoe primitiever hoe beter. Back to basic.’

Verhagen: ‘Kampeervakantie met het gezin in Frankrijk. Netflixen, samen met m’n vrouw op de bank. Of mountainbiken, met een vriend in de modder.’

 

Verhagen: ‘New York. Geen twijfel over mogelijk. Een feest voor de zintuigen. De meest fascinerende stad waar ik ook ben geweest.’

Bakker: ‘Kopenhagen. Die stad is fris, vriendelijk, speels en een eldorado voor architecten.’